سپهبد نادر جهانبانی (۱۳۰۷–۱۳۵۷) یکی از برجستهترین فرماندهان نیروی هوایی ایران و از پیشگامان خلبانی آکروجت در کشور بود. وی در سال ۱۳۰۷ در تهران به دنیا آمد. پدرش، امانالله جهانبانی، از فرماندهان ارتش، وزیر و سناتور بود و مادرش اصالتی روسی داشت.
جهانبانی در ۱۸ سالگی وارد دانشگاه خلبانی نیروی هوایی روسیه شد. پس از اتمام تحصیلات، به نیروی هوایی ایران پیوست و با درجه ستوان یکمی خدمت خود را آغاز کرد. سپس برای آموزش دوره خلبانی جت به آلمان اعزام شد. در آنجا با لیدر تیم آکروجت نیروی هوایی آمریکا آشنا شد و فنون آکروباسی هوایی را فرا گرفت. پس از بازگشت به ایران، نخستین تیم آکروجت کشور را بنیانگذاری کرد که تا پیش از انحلال در سال ۱۳۵۷، جزو قدرتمندترین تیمهای آکروباسی هوایی جهان بود.
در سال ۱۳۵۴، جهانبانی در رشته سوارکاری نیز به قهرمانی کشور دست یافت و مهارتهای خود را در این زمینه نشان داد. وی صاحب دو فرزند به نامهای انوشیروان و گلنار بود. انوشیروان نیز به خلبانی روی آورد و پس از کسب بالاترین مدرک خلبانی در آمریکا، به ایران بازگشت و تا سال ۱۳۵۷ مدیرعامل شرکت هواپیمایی «ایر تاکسی» بود.
پس از انقلاب ۱۳۵۷، سپهبد نادر جهانبانی در ۲۲ بهمن همان سال در محل خدمتش در دوشانتپه تهران دستگیر شد. یک ماه بعد، در ۲۲ اسفند ۱۳۵۷، به حکم صادق خلخالی، حاکم شرع وقت، در زندان قصر تیرباران شد. از او تنها نوشتهای با دستخط خودش برای خداحافظی از خانواده و یک ساعت مچی باقی ماند که پسرش انوشیروان آن را بهعنوان باارزشترین یادگار پدر به دست میکند.
وصیتنامه سپهبد نادر جهانبانی با دستخط شخصی او به یادگار مانده است:
«خانواده و زن و فرزندان بسیار عزیزم که همیشه بسیار دوستتان داشتم و برایم خیلی عزیز بودید. به خداوند میسپارم. امیدوارم بقیه عمر به خوشی و سلامت بگذرانید. من مرگ بیتقصیر را با کمال رشادت و جسارت قبول کردم. با همه خداحافظی میکنم. چنانچه مقدور است مرا نزد پدرم دفن کنید. قربان همه خانواده عزیزم. نادر جهانبانی. تاریخ ۲۲ اسفندماه ۱۳۵۷»
سپهبد نادر جهانبانی بهعنوان یکی از محبوبترین چهرهها در بین پرسنل نیروی هوایی شناخته میشد و نقش مهمی در تربیت خلبانان برجستهای داشت که در جنگ ایران و عراق شرکت کردند.
No comment